Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων

Τεχνολογία: Ποιος είναι ο "επόμενος" σύνθετος μηχανισμός που γνωρίζουμε;

Η δεύτερη ιστορικά καταγεγραμμένη εμφάνιση ενός αστρονομικού υπολογιστικού μηχανισμού με γρανάζια, έπειτα από τον μηχανισμό των Αντικυθήρων, έγινε ύστερα από ~ 700 χρόνια, το 500 μ.Χ. στο Βυζάντιο. Ένας παρόμοιος μηχανισμός με γρανάζια απαντάται στον Αραβικό Αστρολάβο - Ημερολόγιο, σχεδόν έξι αιώνες μετά από το Βυζαντινό φορητό ηλιακό Ωρολόγιο – Ημερολόγιο, και στον Γαλλικό Γοτθικό Αστρολάβο, ο οποίος έπεται έναν αιώνα του Αραβικού Αστρολάβου-Ημερολογίου. To 1348, o Giovanni Dondi, ένας κατασκευαστής ρολογιών από την Πάντοβα της Ιταλίας κατασκεύασε τον πρώτο οδηγούμενο από ρολόι μηχανισμό που δείχνει την σχεδόν κυκλική περιστροφή της Σελήνης, του Ήλιου, του Ερμή, της Αφροδίτης, του Άρη, του Δία και του Κρόνου γύρω από την Γη.

Το 1543 ο Νικόλαος Κοπέρνικος αμφισβήτησε την γεωκεντρική αντίληψη που επικρατούσε μέχρι τότε και πρότεινε να θεωρείται ο Ήλιος ως κέντρο. Ωστόσο το πρώτο πλανητάριο που κατασκευάστηκε το 1650 ήταν γεωκεντρικό. Έπειτα από λίγα χρόνια ο Δανός Tycho Brache έκανε ακριβείς παρατηρήσεις των ουράνιων σωμάτων και από αυτές o Johannes Kepler συμπέρανε το 1621 ότι οι πλανήτες κινούνται σε ελλείψεις γύρω από τον Ήλιο, κάτι που αποδείχθηκε και από τον Νεύτωνα μέσω της θεωρίας της βαρύτητάς του.

Το 1704 κατασκευάστηκε το πρώτο μοντέρνο πλανητοσκόπιο (ένα μηχανικό μοντέλο του ηλιακού συστήματος που δείχνει και υπολογίζει τις θέσεις και τις κινήσεις τον πλανητών και των δορυφόρων) από τους George Graham και Thomas Tompion στην Αγγλία. Παράλληλα ο Christiaan Huygens έκδωσε το 1703 τα σχέδια ενός ηλιοκεντρικού πλανητάριου και υπολόγισε πόσα και πως πρέπει να είναι τα γρανάζια σε ένα αστρονομικό υπολογιστικό μηχανισμό ώστε να δείχνει ένα χρόνο με 365.242 ημέρες. Τέλος το 1766 ο αστρονόμος Johann Daniel Titius έδειξε πως η μέση απόσταση του κάθε πλανήτη από τον Ήλιο σε αστρονομικές μονάδες (AU) πρέπει να απεικονίζεται με την πρόοδο:

(1 AU = η απόσταση της Γης από τον Ήλιο που είναι περίπου 1.496 × 10⁸ km).

Πηγές

The Antikythera Mechanism Research Project - History
Το Βυζαντινό Ωρολόγιο και Ημερολόγιο, Ακαδημία Θεσμών και Επιστημών
Exhibition: The Astrolabe, East and West - Astrolabe gearing, Museum of the History of Science (MHS)
Wikikand - Orrery

Εικόνες

Βυζαντινό ωρολόγιο - ημερολόγιο, ανακατασκευή Michael T. Wright

Ο Αστρολάβος - ημερολόγιο του Muhammad b. Abi-Bakr του Isfahan

Το αστράριο του Giovanni Dondi dell'Orologio που έδειχνε ώρα, χρόνο, κίνηση πλανητών, Ήλιου και Σελήνης. Ανακατασκευή, Museo nazionale della scienza e della tecnologia Leonardo da Vinci, Μιλάνο.

Ηλιοκεντρικό πλανητοσκόπιο του 19ου αιώνα (Robert Brettell Bate, Λονδίνο 1812)