Συννεφιασμένος ουρανός
πάνω από τον Ι.Ν. του Αγίου Πνεύματος

Παρεούλα στον εξώστη της εστίας

Όχι μόνο αστροπαρατηρητής, αλλά και chef!

Αυτά κάνουν οι φοιτητές όταν έχει συννεφιά!

Κι οι μαθητές τι κάνουν τόση ώρα στα δωμάτια;
Χαρτοπαίζουν!

Και τώρα η παρουσίαση
"Η θέση μας στο σύμπαν"

Κι οι μαθητές στη θέση τους, όλο αυτιά!

Φταίει το κβάζαρ!

Κι έτσι γίνεται η αστροπαρατήρηση!

Ανατολή Σελήνης πάνω απ' το Ηράκλειο

Καθαρός ουρανός και μελωδικές ψαλμωδίες

Μονοπάτι με συστάδες δέντρων...

...που ανηφορίζει προς τις εστίες

Ο λόφος με τις εστίες

Η θεία Λειτουργία στον Ι.Ν. του Αγίου Πνεύματος

Ο πατήρ Ηλίας

Πρωινό μετά τη θεία Λειτουργία

Έτοιμο το τηλεσκόπιο για την παρατήρηση του Ήλιου

Απογοήτευση!
Ο Ήλιος είναι ακηλίδωτος!

...είναι και ζωγράφος!

Όχι τόσο γρήγορα!
Θα ζαλιστείτε!

Α μάλιστα!
Προπονείστε για αστροναύτες!

Χηνούλες!

Αναμνηστική φωτογραφία
Κάποιοι όμως απουσιάζουν...

...και είπα, ποιος λείπει;
Εξακολουθεί να είναι χαδιάρης

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Kαι οι φωτογραφίες των φοιτητών από τη νύχτα ως τα ξημερώματα:

Μ23

Μ17 (ωμέγα)

Μ25

Μ7

rt

Γαλαξίας Ανδρομέδας

Διπλό Σμήνος

NGC 457

Μ6 (πεταλούδα)

Μ22

NGC 6633

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Το έτος 2015-16 ήταν μια χρονιά με "ακραία καιρικά φαινόμενα", βροχοπτώσεις κατά τους θερινούς μήνες, νοτιάδες και πυκνή σκόνη στην ατμόσφαιρα καθόλη τη διάρκειά του, χειμώνα-καλοκαίρι. Υπ' αυτές τις συνθήκες, η επιτυχής αστροπαρατήρηση σίγουρα δεν θα μπορούσε να είναι εγγυημένη. Κι όμως, ως "Όμιλος Αστρονομίας", είπαμε να την επιχειρήσουμε και φέτος, στο γνώριμο και φιλόξενο μέρος των κατασκηνώσεων της Ενορίας Αγίου Τίτου στη Ρογδιά.

Επιλέξαμε ένα Σαββατοκύριακο μετά το πέρας των σχολικών εξετάσεων, στις 25 και 26 Ιουνίου και απευθύναμε την πρόσκληση τόσο στους φετινούς όσο και στους περυσινούς μαθητές του Ομίλου. Μαζί μας θα ακολουθούσαν και 8 φοιτητές από την Αστρονομική Ομάδα Φοιτητών του Πανεπιστημίου Κρήτης καθώς και μια δεύτερη συνοδός της εκδρομής, η μαθηματικός κ. Διονυσία Γρατσέα, συγκροτώντας έτσι μια ομάδα "αστροπαρατηρητών" 28 ατόμων.

Αναχωρήσαμε από το κέντρο του Ηρακλείου στις 7:00 μ.μ. και περίπου στις 7:40 μ.μ. είχαμε φτάσει στις εστίες με όλο τον εξοπλισμό μας: υπνόσακους, πρόχειρο γεύμα, νερό και φυσικά το τηλεσκόπιο. Ανάμικτα μέσα μας ο ενθουσιασμός, η προσδοκία αλλά και η αγωνία για τα σύννεφα που είχαν αρχίσει να μαζεύονται.

Ο Ήλιος έδυσε και το φως της ημέρας άρχισε να σβήνει σιγά-σιγά... Αλλά τα αστέρια ήταν καλά κρυμμένα πίσω από τα πυκνά σύννεφα τα οποία είχαν χαμηλώσει τόσο πολύ, δίνοντας την εντύπωση ότι το βουνό είχε τυλιχθεί με καπνούς. Ευχηθήκαμε το αεράκι να παρασύρει τα σύννεφα μακριά και αρχίσαμε να παρατηρούμε το ταξίδι τους με ελπίδα. Στο διάστημα αυτό φάγαμε το βραδυνό μας και χαλαρώσαμε με διάφορα παιχνίδια και κουβέντες.

Ως επίμονοι αστροπαρατηρητές, στοχεύαμε το τηλεσκόπιο σε κάθε "παράθυρο" που άφηναν τα σύννεφα προς τον έναστρο ουρανό. Και πριν καλά-καλά το καταλάβουμε, είχαμε δει τον κόκκινο Άρη, τον Κρόνο με τους δακτυλίους του και τον Δία με τους δορυφόρους του. Σχηματίζαμε ουρά για το τηλεσκόπιο και ο τελευταίος ευχόταν να μην "κλείσει" το παράθυρο πριν έρθει η σειρά του.

Σιγά-σιγά άρχισαν να αποκαλύπτονται ολόκληροι αστερισμοί. Η ατμόσφαιρα ήταν καθαρή και η λαμπρότητά τους μέσα στη σκοτεινή νύχτα φάνταζε μεγαλειώδης. Αναγνωρίσαμε τη Μεγάλη Άρκτο, στην προέκταση της ουρά της τον Αρκτούρο, τη Μικρή Άρκτο και στο τέλος της ουράς της τον Πολικό Αστέρα (το αστέρι του Βορρά), ανάμεσα στη Μεγάλη και στη Μικρή Άρκτο τον αστερισμό του Δράκοντα, πιο πέρα τον Βόρειο Στέφανο, την κόμη της Βερενίκης, τον αστερισμό του Ηρακλή, τον αστερισμό του Σκορπιού.

Το τηλεσκόπιο "στόχευσε" διαδοχικά στο τριπλό αστέρι στην ουρά της Μεγάλης Άρκτου "Αλκόρ και Μιζάρ", στον γαλαξία M13, ένα σφαιρωτό σμήνος στον αστερισμό του Ηρακλή, στο δίδυμο και δίχρωμο αστέρι Albireo του αστερισμού του Κύκνου, στο αστρικό σμήνος "Κρεμάστρα" -σχεδόν δίπλα στον Albireo, στον γαλάζιο αστέρα Αλταΐρ του αστερισμού του Αετού, σε ένα πλανητικό νεφέλωμα, τα απομεινάρια δηλαδή ενός νεκρού άστρου. Σύντομα αναζήτησε στον "βαθύ ουρανό" γαλαξίες, όπως την αλυσίδα του Markarian στον αστερισμό της Παρθένου, τους Μ81 και M82, τον γαλαξία Σομπρέρο, τον γαλαξία Whirlpool που είναι ένας γαλαξίας που έχει δορυφόρο γαλαξία.

Οι φοιτητές συνόδευσαν την αστροπαρατήρηση με μια παρουσίαση με τίτλο "Η θέση μας στο σύμπαν" που στόχο είχε την κατανόηση της δομής του κόσμου μας, αποδίδοντας τα σωστά μεγέθη στα αντικείμενα που παρατηρούμε. Τόσο κέντρισε το ενδιαφέρον των μαθητών, που κάθε διαφάνεια προκάλεσε πλήθος ερωτήσεων. Όταν βγήκαμε έξω να παρατηρήσουμε και πάλι τον ουρανό, υπήρχε μονάχα μια "θολούρα" μεσούρανα, που όμως δεν ήταν σύννεφα. Ήταν ο Γαλαξίας μας. Οι φοιτητές οδήγησαν το βλέμμα μας προς το κέντρο του, στο βαρύκεντρο, όπως είπαν, ενός ανεστραμμένου ορθογωνίου τριγώνου στον αστερισμό του Τοξότη. Η απεραντοσύνη του κόσμου μας, που παρουσιάστηκε στις διαφάνειες, ήταν πλέον αδιαμφισβήτητη με τη θέα των δισεκατομμυρίων αστεριών του γαλαξία μας τόσο μακριά, που μόνο ως "θολούρα" γίνονταν αισθητά.

Η ανατολή του Tοξότη χαροποίησε πολύ τους φοιτητές, γιατί, όπως είπαν, εκεί βρίσκονται τα πιο ενδιαφέροντα αντικείμενα του ουρανού, γαλαξίες και νεφελώματα. Τέτοιο ήταν η "Λιμνοθάλασσα", ένα νεφέλωμα με αστρικό σμήνος μαζί. Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η ανατολή της Σελήνης. Ολόλαμπρη στο τελευταίο της τέταρτο, ξέχυνε το φως της σε όλο το Ηράκλειο και στην θάλασσα μπροστά, σχηματίζοντας ένα ποτάμι φωτός. Το τηλεσκόπιο μάς ταξίδεψε κοντά της και εντυπωσιαστήκαμε με την πολυμορφία του εδάφους της.

Η ώρα είχε προχωρήσει -ήταν περασμένες 2- και πολλοί αναχώρησαν για τις εστίες να ξεκουραστούν. Οι λίγοι που έμειναν, θα το ξενυχτούσαν ως τις 6 τα ξημερώματα, για να δουν να ανατέλει το πιο λαμπρό αστέρι, ο Ήλιος. Μέχρι τότε, παρατήρησαν κι άλλα ενδιαφέροντα ουράνια αντικείμενα: το αστρικό σμήνος "Αγριόπαπια", ένα διπλό αστρικό σμήνος στον αστερισμό του Περσέα, το νεφέλωμα "Λιβελούλα", το νεφέλωμα του "Αλτήρα", τις Πλειάδες και το δ (δέλτα) του Κηφέα, έναν μεταβλητό αστέρα.

Το πρωί της Κυριακής, ο αέρας έφερε γλυκές ψαλμωδίες στα αυτιά μας. Στον λοφίσκο που είχαμε ξενυχτήσει την προηγουμένη για την αστροπαρατήρηση, εκεί που δεσπόζει ο Ι.Ν. του Αγίου Πνεύματος, τώρα λειτουργούσαν. Ιερουργός ο π. Ηλίας Βολονάκης, ψάλτριες δυο νεαρές κοπέλες. Κάποιοι από μας προσήλθαν στον κυριακάτικο εκκλησιασμό, που το πέρας του διαδέχτηκε το πρωινό γεύμα στον εξώστη, με καφέ, πορτοκαλάδα, κουλουράκια και άρτο από την εορτή των Αγίων Πάντων. Απολαύσαμε τη συντροφιά του π. Ηλία και ακούσαμε τις αναμνήσεις του από τις κατασκηνώσεις στη Ρόδο, όταν ήταν ομαδάρχης στα νιάτα του, και για τους αστερισμούς που παρατηρούσε όταν φύλαγε σκοπιά ως φαντάρος. Βρήκαμε τότε την ευκαιρία να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας για την φιλοξενία στον χώρο των κατασκηνώσεων.

Τα λεωφορεία θα μας περίμεναν για την επιστροφή στις 12:00, οπότε είχαμε λίγο χρόνο για να παρατηρήσουμε με το τηλεσκόπιο τον Ήλιο, του οποίου η "ακηλίδωτη" όψη μας απογοήτευσε. Βγάλαμε και την καθιερωμένη φωτογραφία και για λίγες στιγμές διασκεδάσαμε με τα παιχνίδια στο παιδικό/εφηβικό πάρκο.

Στο δρόμο της επιστροφής, μια σκέψη κυριαρχούσε στο μυαλό μας: να είμαστε καλά και του χρόνου για μια ακόμη αστροπαρατήρηση!

• Ένας οδηγός για την παρατήρηση του θερινού ουρανού:
  The Smoky Mountain Astronomical Society - Summer Sky Tour
• Η αστροπαρατήρηση του 2014-15:
  Αστροπαρατήρηση στις κατασκηνώσεις του Αγίου Τίτου στη Ρογδιά